നബിദിനം ബിദ്അത്ത് തന്നെ

ജന്മദിനം കൊണ്ടാടുക എന്നത് ഇസ്ലാമില്‍ പുതുതായി കടന്നു വന്ന ഒരു പുത്തന്‍ ആചാരം ആണ്...... പ്രവാചകന്റെ ജന്മദിനവുമായി ഇമാമുകളില്‍ തന്നെ ഒരുപാട് അഭിപ്രായം നിലനില്‍ക്കുന്നു....
ഇമാം ഇബ്ന്‍ കസീര്‍ (റ) അദ്ദേഹത്തിന്റെ അല ബിദായ വന്നിഹായ എന്ന ഗ്രന്ഥത്തില്‍.

ഹിക്മത്ത് വാരിക
_________________________
ഇരു സമസ്ത വിഭാഗങ്ങളും ഒന്നായിരുന്ന കാലത്ത് ആദര്‍ശ പ്രചാരണത്തിന് വേണ്ടി ഇവര്‍ ഇറക്കിയ വാരിക.

അതിലെഴുതുന്നു:- “നബി(സ)യുടെ ജന്‍മദിനം ആഘോഷിക്കുന്നതും മരണപ്പെട്ടവര്‍ക്ക് വേണ്ടി അനുശോചന സമ്മേളനത്തില്‍ ഭക്ഷണം വിതരണം ചെയ്യുന്നതും മതപരമായ ലക്ഷ്യമോ ചിഹ്നമോ അല്ല.” (1986. ഫെബ്രുവരി. 20.)
🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺🔺
ഇതേ വാരികയില്‍ വീണ്ടുമെഴുതുന്നു:- “അവക്ക് ദീനുമായി അടിസ്ഥാനപരമായ ബന്ധമൊന്നുമില്ല.” (പേജ്. 6)

നബിദിനാഘോഷം നല്ലതാണെന്നും ബിദ്അത്തല്ലെന്നും അപ്പുറവും ഇപ്പുറവും എഴുതിയ നബിദിനവാദികൾ തന്നെയാണ് ഇതും എഴുതിയത്. ദീനുമായി പുത്തനാചാരത്തിന് അടിസ്ഥാനപരമായ ബന്ധമില്ലെന്ന സലഫീ വീക്ഷണം ഇവര്‍ക്ക് അംഗീകരിക്കേണ്ടി വരുന്നു

( الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ دِينًا )

ഇന്ന്‌ ഞാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക്‌ നിങ്ങളുടെ മതം പൂര്‍ത്തിയാക്കി തന്നിരിക്കുന്നു. എന്‍റെ അനുഗ്രഹം നിങ്ങള്‍ക്ക്‌ ഞാന്‍ നിറവേറ്റിത്തരികയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു. മതമായി ഇസ്ലാമിനെ ഞാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക്‌ തൃപ്തിപ്പെട്ട്‌ തന്നിരിക്കുന്നു.

قوله صلى الله عليه وسلم : من أحدث في أمرنا هذا ما ليس منه فهو رد

وفي الرواية الثانية : من عمل عملا ليس عليه أمرنا فهو رد

നബി(സ) പറഞ്ഞു: ഈ ദീനിൽ എന്റെ കൽപന ഇല്ലാത്ത വല്ല കർമ്മവും ആരെന്കിലും പിന്നീട് ഉണ്ടാക്കിയാൽ അതു തളളണ്ടതാണ്.
(എന്രെ കാലത്തില്ലാത്ത വല്ല കർമ്മവും പിന്നീട് ആരെന്കിലും ഉണ്ടാക്കിയാൽ അത് തളളണ്ടതാണ്)

قال نبي(ص): تركت فيكم أمرين لن تضلو ماتمسكتم بهما كتاب الله وسنة رسوله

നബി(സ) പറഞ്ഞു: രണ്ട് കാര്യം വിട്ടേച്ച് ഞാൻ പോകുന്നു അതു രണ്ടും മുറുകെപിടിക്കുന്ന കാലത്തോളം നിങ്ങൾ വഴി പിഴക്കില്ല അല്ലാഹുവിന്രെ ഖുർആനും എന്രെ ചര്യയും (ഹദീസ്) ആണത്

( كل محدثة بدعة ، كل بدعه ضلالة ، وكل ضلالة في النار) رواه مسلم .

നബി(സ) പറഞ്ഞു: എല്ലാ പുതിയതും അനാചാരമാണ്, എല്ലാ അനാചാരവും വഴികേടാണ്, എല്ലാ വഴികേടും നരകത്തിലേക്കാണ്

قال امام مالك : من ابتدع في الاسلام بدعه يراها حسنه فقد زعم ان محمدا ( صلى الله عليه وسلم ) خان الرسالة لان الله يقول ( اليوم أكملت لكم دينكم ) فما لم يكن يومئذ دينا فلا يكون اليوم دينا

ഇമാം മാലിക്ക്(റ) പറഞ്ഞു: ആരെന്കിലും ദീനിൽ പുതുതായി ഒര് ബിദ്അത്ത് ഉണ്ടാക്കി എന്നിറ്റ് അത് നല്ലതാണ് എന്ന് വാദിച്ചാൽ മുഹമ്മദ് നബി(സ) തന്റെ ദൌത്യത്തിൽ വന്ജന കാണിച്ചു എന്നു പറയുന്നതിനു തുല്യമാണ്

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بن مسعود رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: خَيْرُ النَّاسِ قَرْنِي، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ،

നബി(സ) പറഞ്ഞു: ഏറ്റവും ഉത്തമരായ ആളുകൾ എന്റെ കൂടെ ജീവിച്ചവരാണ് പിന്നെ അടുത്ത നൂറ്റാണ്ട് പിന്നെ അതിനടുത്ത നൂറ്റാണ്ട്

أصل عمل المولد بدعة ، لم تنقل عن أحد من السلف الصالح من القرون الثلاثة،

മൌലൂദ് കർമ്മം അത് പുത്തനാചാരമാണ്( പുത്തൻ വാദികൾ ഉണ്ടാക്കിയതാണ്) ആദ്യ മൂന്നു നൂറ്റാണ്ടുകളിൽ ജീവിച്ച സലഫുസ്സാലിഹീങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇങ്ങനെ ഒന്ന് ഉണ്ടായിറ്റേയില്ലാ….
(ഇമാം ഇബ്നു ഹജർ ഹൈതമി)

قال الامام سخاوي: ان عمل المولد حدث بعد قرون ثلاثة

ഇമാം സഹാവീ(റ) പറഞ്ഞു: മൌലൂദ് കഴിക്കുന്ന സന്പ്രദായം മൂന്നു നൂറ്റാണ്ടുകൾക്ക് ശേഷം ഉണ്ടായതാണ്
(ഈആനത്തു ത്താലിബീൻ)

وكذلك ما تركها النبي (ص) مع قيام المقتضى فيكون تركه سنة وفي علهـه بدعة مذمومة

നബി(സ) ഒര് കാര്യം ഒഴിവാക്കി അത് ചെയ്യാനുളള സാഹചര്യം അവിടെ ഉണ്ടായിറ്റും എന്കിൽ നാമും അതു ഒഴിവാക്കൽ സുന്നത്താണ് അത് ചെയ്യൽ ബിദ്അത്താണ്
(ഫതാവൽ ഹദീസ് ഇമാം ഹൈതമി)

قال امام فكان: لا اعلم لهذا الميلاد أصل في كتاب ولا سنة، ولا ينقل عمله عن أحد من علماء الأمة، الذين هم القدوة في الدين، المتمسكون بآثار المتقدمين، بل هو بِدعة احدث البنطلون و شهوة نفس يعتنا به الأكوان

ഇമാം ഫാക്കിഹാനി(റ) പറയുന്നു: ഈ മൌലൂദ് സന്പ്രദായത്തെ കുറിച്ച് ഖുർആനിലോ ഹദീസിലോ യാതൊന്നും ഞാൻ കണ്ടിറ്റില്ല പൂർവീകരൂടെ ചര്യ പിൻപറ്റി ജീവിച്ച ഒരാളിൽ നിന്നും ഇങ്ങിനെയൊന്ന് ഉണ്ടായിറ്റില്ലാ.. ചില പുത്തൻവാദികളായ തീറ്റക്കൊതിയന്മാർ ഉണ്ടാക്കിയതാണ് ഈ അനാചാരം

എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ ഹിജ്ര 769 ഇൽ നിര്യാതനായ

محمد بن عبد الله الشبلي (റ)

ഇപ്രകാരം പറയുന്നു.

قَالَ سُفْيَان النوري الْبِدْعَة أحب إِلَى إِبْلِيس من الْمعْصِيَة لِأَن الْمعْصِيَة يُتَاب مِنْهَا والبدعة لَا يُتَاب مِنْهَا

സുഫിയാനുസൌരീ (റ) പറയുന്നു. ദോശങ്ങളെക്കാൾ ഇബ്ലീസിനു ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ടതു പുത്തനാചാരങ്ങൾ ആണു കാരണം ദോശി പാശ്ചാത്തപിച്ചേക്കാം എന്നാൽ പുത്തനാചാരി പാശ്ചാത്തപിക്കുകയില്ല.

ഇമാം ശ്വതിബി  :

فَالْبِدْعَةُ إِذَنْ عِبَارَةٌ عَنْ: طَرِيقَةٍ فِي الدِّينِ مُخْتَرَعَةٍ، تُضَاهِي الشَّرْعِيَّةَ يُقْصَدُ بِالسُّلُوكِ عَلَيْهَا الْمُبَالَغَةُ فِي التَّعَبُّدِ لِلَّهِ سُبْحَانَهُ. 

 الكتاب: الاعتصام   (1/50)

وَمِنْهَا: الْتِزَامُ الْكَيْفِيَّاتِ وَالْهَيْئَاتِ الْمُعَيَّنَةِ، كَالذِّكْرِ بِهَيْئَةِ الِاجْتِمَاعِ عَلَى صَوْتٍ وَاحِدٍ، وَاتِّخَاذُ يَوْمِ وِلَادَةِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عِيدًا، 

وَمَا أَشْبَهَ ذَلِكَ.

وَمِنْهَا: الْتِزَامُ الْعِبَادَاتِ الْمُعَيَّنَةِ فِي أَوْقَاتٍ مُعَيَّنَةٍ لَمْ يُوجَدْ لَهَا ذَلِكَ التَّعْيِينُ فِي الشَّرِيعَةِ، كَالْتِزَامِ صِيَامِ يَوْمِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ وَقِيَامِ لَيْلَتِهِ.

 الكتاب: الاعتصام  (1/53)

الشاطبي (000 - 790 هـ = 000 - 1388 م)

അല്ലാഹുവിനെ ആരാധിക്കുന്നതിനു വേണ്ടി അതിരുകവിഞ്ഞുള്ള ഒരു വഴി ഉധേഷിച്ചുകൊണ്ട് ശറഹീ നിയമങ്ങള്‍ക്ക് സദൃശ്യപ്പെടുന്ന ചില പുത്തന്‍ കാര്യങ്ങള്‍ സ്വീകരിക്കുക എന്നതാണ് ബിദ്അത്ത്. 

അദ്ദേഹം പറയുന്ന ഉദാഹരണം: ചില പ്രത്യേകമായ രൂപങ്ങള്‍ അനിവാര്യമാക്കുക (الْتِزَامُ الْكَيْفِيَّاتِ وَالْهَيْئَاتِ الْمُعَيَّنَةِ،)  ഒരുമിച്ചു കൂടിയിട്ടു ഒരേ ശബ്ദത്തില്‍ ദിക്ര്‍ ചൊല്ലുക, നബി(സ) യുടെ ജന്മദിനത്തെ ആഘോഷമായി സ്വീകരിക്കുക അതുപോലെ ഉള്ള കാര്യങ്ങള്‍. (وَاتِّخَاذُ يَوْمِ وِلَادَةِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عِيدًا، )

ഇമാം ഫാക്കിഹാനി :

أما بعد، فقد تكرر سؤال جماعة من المباركين عن الاجتماع الذي يعمله بعض الناس في شهر ربيع الأول، ويسمونه المولد: هل له أصل في الشرع؟ أو هو بدعة وحدث في الدين؟
وقصدوا الجواب عن ذلك مبينا، والإيضاح عنه معينا.

فقلت وبالله التوفيق: لا أعلم لهذا المولد أصلا في كتاب ولا سنة، ولا ينقل عمله عن أحد من علماء الأمة، الذين هم القدوة
في الدين، المتمسكون بآثار المتقدمين؛ بل هو بدعة أحدثها البطالون، وشهوة نفس اغتنى بها الأكالون، بدليل أنا إذا أدرنا
الكتاب: المورد في عمل المولد(1/9)
الفاكِهاني (654 - 734 هـ = 1256 - 1334 م)

https://saaid.net/mktarat/Maoled/17.rar

ഇമാം താജുദ്ദീനുൽ ഫാകിഹാനി (റ)(മരണം ഹിജറ 734) യുടെ വാക്കുകൾ എത്ര വാസ്തവം. അദ്ദേഹം തന്റെ അൽ മൌരിദു ഫീ അമലിൽ മൌലിദ് എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ ഇങ്ങിനെ എഴുതുന്നു 

 "فقد تكرر سؤال جماعة من المباركين عن الاجتماع الذي يعمله بعض الناس في شهر ربيع الأول، ويسمونه المولد: هل له أصل في الشرع؟ أو هو بدعة وحدث في الدين؟

وقصدوا الجواب عن ذلك مبينا، والإيضاح عنه معينا.
فقلت وبالله التوفيق: لا أعلم لهذا المولد أصلا في كتاب ولا سنة، ولا ينقل عمله عن أحد من علماء الأمة، الذين هم القدوة في الدين، المتمسكون بآثار المتقدمين؛ بل هو بدعة أحدثها البطالون، وشهوة نفس اغتنى بها الأكالون، بدليل أنا إذا أدرناعليه الأحكام الخمسة قلنا: إما أن يكون واجبا، أو مندوبا، أو مباحا، أو مكروها، أو محرما.
وهو ليس بواجب إجماعا، ولا مندوبا، لأن حقيقة المندوب ما طلبه الشرع من غير ذم على تركه، وهذا لم يأذن فيه الشرع، ولا فعله الصحابة ولا التابعون ولا العلماء المتدينون فيما علمت. وهذا جوابي عنه بين يدي الله تعالى إن عنه سئلت. ولا جائز أن يكون مباحا، لأن الابتداع في الدين ليس مباحا بإجماع المسلمين. فلم يبق إلا أن يكون مكروها، أو حراما.

 മൌലിദ് എന്നു നാമകരണ ചെയ്തുകൊണ്ട് ചില ആളുകൾ റബീ ഉൽ അവ്വൽ മാസത്തിൽ ഒരുമിച്ചു കൂടുന്നതിനു ഇസ്ലാമിൽ വല്ല അടിസ്ഥാനവുമൂണ്ടോ അതോ അത് ഇസ്ലാമിൽ പുതുതായി വന്ന ബിദ് അത് ആണോ എന്ന ചോദ്യം ആവർത്തിച്ചു വന്നിരിക്കുന്നു. അതിനെക്കുറിച്ച് വ്യക്തവും ക്ളിപ്തവുമായ ഒരു ഉത്തരം അവർ പ്രതീക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അല്ലാഹുവിന്റെ തൌഫീഖിനാൽ ഞാൻ പറയുന്നത് ഖുനൃ ആനിലോ നബിചര്യയിലോ ഇതിനൊരടിസ്ഥാനവും എനിക്കറിയില്ല എന്നതാണു. മുൻ ഗാമികളുടെ ചര്യകൾ മുർകെ പിടിക്കുന്ന ദീനിൽ മാതൃകാ യോഗ്യരായ ആരിൽ നിന്നും  ഇത് നിവേദനം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ല എന്നാണു. അഥവാ അതു ബിദ് അത് ആണു. പിഴച്ചവരും ദേഹേച്ഛക്കാരുമാണു അത് ഉണ്ടാക്കിയത്. തീറ്റക്കൊതിയന്മാർ ആണു അതിന്റെ ഫലം നേടുന്നത്. തെളിവുകൾ വെച്ച് ഇതിനൊരു വിധി പറയെണ്ടിവരികയാണെങ്കിൽ ഒന്നുകിൽ വാജിബ്, അല്ലെങ്കിൽ മന്ദൂബ്, അല്ലെങ്കിൽ മുബാഹ്, അല്ലെങ്കിൽ മക്രൂഹ്, അതുമല്ലെങ്കിൽ ഹറാം എന്നീ വിധികളിൽ ഒന്ന് ആവേണ്ടിവരും. അതു വാജിബല്ല എന്ന് ഏകോപിച്ച അഭിപ്രായമാണു. അത് മന്ദൂബല്ല കാരണം മന്ദൂബ് എന്നാൽ ശറ അ ആവശ്യപ്പെടുന്നതും എന്നാൽ അതു ഒഴിവാക്കുന്നതിനു ശിക്ഷ ഇല്ലാത്തതുമാണു. എന്നാൽ ഇതിനാകട്ടെ എന്റെ അരിവിൽ ശറ ഇൽ സമ്മതം ലഭിക്കുകയോ സഹാബത്തോ താബി ഉകളോ മതമനുസരിച്ചു ജീവിക്കുന്ന പണ്ഡിതരോ പ്രവർത്തിക്കുകയോ ചെയ്തിട്ടില്ല. ഇതാണു ഇതിനെ ക്കുറിച്ചു എന്നോട് ചോദിക്കപ്പെട്ടാൽ അല്ലാഹുവിന്റെ സാനിദ്ധ്യത്തിൽ എനിക്കുള്ള മറുപടി. മുബാഹാകാൻ ഇതു അനുവദനീയവുമല്ല. കാരണം ദീനിലെ ബിദ് അതുകൾ മുബാഹല്ല എന്നത് മുസ്ലിംകൾക്കിടയിലെ ഏകോപിച്ച അഭിപ്രായമാണു. അപ്പോൾ പിന്നെ ഹറാമോ കറാഹത്തോ അല്ലാതെ ആകില്ലല്ലോ"

  

ബിദയീകളുടെ വാദത്തിന് എതിര് പറഞ്ഞതിന്റെ പേരില്‍ ആരാണ് ഫാക്കിഹാനി എപ്പോഴാണ് അദ്ദേഹം ഇമാമായത് എന്നൊക്കെയുള്ള ചോദ്യങ്ങളുമായി വരാറുണ്ട്.... അതിനുള്ള മറുപടി താഴെ....

മുസ്ല്യാക്കന്മാര്‍  തള്ളിക്കളയുകയും ആക്ഷേപിക്കുകയും ചെയ്ത ഇമാം ഫാകിഹാനിയെ ഇമാം ആയി അംഗീകരിച്ച ചിലരെ പരിചയപ്പെടുക:

1 ـ قال الذهبي: الإمام, النحوي, المتقن.

2 ـ وقال ابن كثير: الشيخ, الإمام, ذو الفنون.

3 ـ وقال الصفدي: كان شيخاً, فقيهاً, مالكياً, نحوياً, له ديانة وتصون.
4 ـ وقال ابن فرحون: كان فقيهاً, فاضلاً, متفنناً في الحديث, والفقه, والأصول, والعربية, والأدب, وكان على حظ وافر من الدين المتين، والصلاح العظيم, واتباع السلف الصالح, حسن الأخلاق, صحب جماعة من الأولياء, وتخلق بأخلاقهم, وتأدب بآدابهم.
5 ـ وقال أبو الطيب الفاسي: كان جامعاً للعمل والعلم.
6 ـ وقال السيوطي: كان فقيهاً, متفنناً في العلوم, صالحاً عظيماً.
7 ـ وقال ابن العماد: العلامة النحوي.

ഇബ്നു ഹജറുൽ അസ്ക്വലാനി തന്റെ ഫത്ഹുൽ ബാരിയിൽ ഇമാം ഫാകിഹാനിയെ ഉദ്ധരിച്ച ഉദ്ധരണികളിൽ ചിലത്

وقالَ الفاكِهانِيُّ وكَأنَّ السِّرَّ فِي حَمْلِهِ أُمامَةَ فِي الصَّلاةِ دَفْعًا لِما كانَتِ العَرَبُ تَأْلَفُهُ مِن كَراهَةِ البَناتِ وحَمْلِهِنَّ فَخالَفَهُمْ فِي ذَلِكَ حَتّى فِي الصَّلاةِ لِلْمُبالَغَةِ فِي رَدْعِهِمْ والبَيانُ بِالفِعْلِ قَدْ يَكُونُ أقْوى مِنَ القَوْلِ
١/٥٩٢
وفائِدَتُهُ تَحَقُّقُ دُخُولِ الوَقْتِ لِيَقَعَ الأداءُ فِيهِ قَوْلُهُ ثُمَّ أيُّ قِيلَ الصَّوابُ أنَّهُ غَيْرُ مُنَوَّنٍ لِأنَّهُ غَيْرُ مَوْقُوفٍ عَلَيْهِ فِي الكَلامِ والسّائِلُ يَنْتَظِرُ الجَوابَ والتَّنْوِينُ لا يُوقَفُ عَلَيْهِ فَتَنْوِينُهُ ووَصْلُهُ بِما بَعْدَهُ خَطَأٌ فَيُوقَفُ عَلَيْهِ وقْفَةً لَطِيفَةً ثُمَّ يُؤْتى بِما بَعْدَهُ قالَهُ الفاكهانى ٢/١٠

وقالَ الفاكِهانِيُّ يَنْبَغِي حَمْلُهُ عَلى العُمُومِ نَظَرًا إلى العِلَّةِ وهِيَ التَّشْوِيشُ المُفْضِي إلى تَرْكِ الخُشُوعِ وذِكْرُ المَغْرِبِ لا يَقْتَضِي حَصْرًا فِيها لِأنَّ الجائِعَ غَيْرُ الصّائِمِ قَدْ يَكُونُ أشْوَقَ إلى الأكْلِ مِنَ الصّائِمِ ٢/٢٦٠
وقالَ الفاكِهانِيُّ يَنْبَغِي لِلْمُصَلِّي أنْ يَسْتَحْضِرَ فِي هَذا المَحَلِّ جَمِيعَ الأنْبِياءِ والمَلائِكَةِ والمُؤْمِنِينَ يَعْنِي لِيَتَوافَقَ لَفْظُهُ مَعَ قَصْدِهِ قَوْلُهُ فَإنَّكُمْ إذا قُلْتُمُوها أيْ وعَلى عِبادِ اللَّهِ الصّالِحِينَ ٢ ‏/ ٣١٤
 
لَكِنْ ذَكَرَ الفاكِهانِيُّ أنَّ أوَّلَ مَن أحْدَثَ الأذانَ الأوَّلَ بِمَكَّةَ الحَجّاجُ وبِالبَصْرَةِ زِيادٌ ٢/٣٩٤
وقالَ الفاكِهانِيُّ لا يُتَصَوَّرُ امْتِثالُ اجْتِنابِ المَنهِيِّ حَتّى يَتْرُكَ جَمِيعَهُ فَلَوِ اجْتَنَبَ بَعْضَهُ لَمْ يُعَدَّ مُمْتَثِلًا بِخِلافِ الأمْرِ يَعْنِي المُطْلَقَ فَإنَّ مَن أتى بِأقَلِّ ما يَصْدُقُ عَلَيْهِ الِاسْمُ كانَ مُمْتَثِلًا ١٣/٢٦١

__________________________

ഇമാം ഇബ്ന്‍ അല്‍ ഹാജ് :

وَهَذِهِ الْمَفَاسِدُ مُرَكَّبَةٌ عَلَى فِعْلِ الْمَوْلِدِ إذَا عَمِلَ بِالسَّمَاعِ فَإِنْ خَلَا مِنْهُ وَعَمِلَ طَعَامًا فَقَطْ وَنَوَى بِهِ الْمَوْلِدَ وَدَعَا إلَيْهِ الْإِخْوَانَ وَسَلِمَ مِنْ كُلِّ مَا تَقَدَّمَ ذِكْرُهُ فَهُوَ بِدْعَةٌ بِنَفْسِ نِيَّتِهِ فَقَطْ إذْ أَنَّ ذَلِكَ زِيَادَةٌ فِي الدِّينِ وَلَيْسَ مِنْ عَمَلِ السَّلَفِ الْمَاضِينَ وَاتِّبَاعُ السَّلَفِ أَوْلَى بَلْ أَوْجَبُ مِنْ أَنْ يَزِيدَ نِيَّةً مُخَالِفَةً لِمَا كَانُوا عَلَيْهِ لِأَنَّهُمْ أَشَدُّ النَّاسِ اتِّبَاعًا لِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - وَتَعْظِيمًا لَهُ وَلِسُنَّتِهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - وَلَهُمْ قَدَمُ السَّبْقِ فِي الْمُبَادَرَةِ إلَى ذَلِكَ وَلَمْ يُنْقَلْ عَنْ أَحَدٍ مِنْهُمْ أَنَّهُ نَوَى الْمَوْلِدَ وَنَحْنُ لَهُمْ تَبَعٌ فَيَسَعُنَا مَا وَسِعَهُمْ.
الكتاب: المدخل(2/10)
ابن الحاج ( 000 - 737 هـ = 000 - 1336 م)

____________________________

ഇമാം ഇബ്ന്‍ കസീര്‍ (റ) മുളഫ്ഫര്‍ രാജാവിനെതിരെ:

ذَكَرَ الشَّيْخُ شِهَابُ الدِّينِ فِي " الذَّيْلِ " أَنَّ فِي هَذِهِ السَّنَةِ تَمَالَأَتْ مُلُوكُ الْجَزِيرَةِ; صَاحِبُ الْمَوْصِلِ وَصَاحِبُ سِنْجَارَ، وَصَاحِبُ إِرْبِلَ، وَمَعَهُمُ ابْنُ أَخِيهِ الظَّاهِرُ صَاحِبُ حَلَبَ وَمَلِكُ الرُّومِ أَيْضًا، عَلَى مُخَالَفَةِ الْعَادِلِ وَمُنَابَذَتِهِ وَمُقَاتَلَتِهِ وَاصْطِلَامِ الْمُلْكِ مِنْ يَدِهِ، وَأَنْ تَكُونَ الْخُطْبَةُ لِلْمَلِكِ كِيخُسْرُو بْنِ قِلِيجَ أَرْسَلَانَ صَاحِبِ الرُّومِ، وَأَرْسَلُوا إِلَى الْكُرْجِ لِيَقْدُمُوا لِحِصَارِ خِلَاطَ وَأَخْذِهَا مِنْ يَدِ الْمَلِكِ الْأَوْحَدِ بْنِ الْعَادِلِ، وَوَعَدَهُمُ النَّصْرَ وَالْمُعَاوَنَةَ عَلَيْهِ. قُلْتُ: وَهَذَا بَغْيٌ وَعُدْوَانٌ يَنْهَى اللَّهُ عَنْهُ،
الكتاب: البداية والنهاية(17/15)
ابن كثير القرشي (700 - 774هـ).
 

____________________________

 وأما أهل السنة والجماعة، فيقولون في كل فعل وقول لم يثبت عن الصحابة رضي الله عنهم هو بدعة لأنه لو كان خيراً لسبقونا إِليه، لأنهم لم يتركوا خصلة من خصال الخير إِلا وقد بادروا إِليها.
الكتاب: تفسير القرآن العظيم(7/278)
ابن كثير القرشي (700 - 774هـ).

____________________________

 
 فأهل الأديان قبلنا اختلفوا فيما بينهم على آراء وملل باطلة ، وكل فرقة منهم تزعم أنهم على شيء ، وهذه الأمة أيضا اختلفوا فيما بينهم على نحل كلها ضلالة إلا واحدة ، وهم أهل السنة والجماعة ، المتمسكون بكتاب الله وسنة رسول الله صلى الله عليه وسلم ، وبما كان عليه الصدر الأول من الصحابة والتابعين ، وأئمة المسلمين في قديم الدهر وحديثه ،
الكتاب: تفسير القرآن العظيم(6/317)
ابن كثير القرشي (700 - 774هـ).

____________________________

الثاني: جرت عادة كثير من المحبين إذا سمعوا بذكر وضعه صلّى الله عليه وسلم إن يقوموا تعظيماً له صلى الله عليه وسلم، وهذا القيام بدعة لا أصل لها،
الكتاب: سبل الهدى والرشاد، في سيرة خير العباد(1/344)
محمد بن يوسف الصالحي الشامي (المتوفى: 942هـ)

____________________________

وأما قراءة المولد ينبغي أن يقتصر منه على ما أورده أئمة الحديث في تصانيفهم المختصة به، كالمورد الهني للعراقي، وقد حدثت به في المحل المشار إليه بمكة، وغير المختصة به بل ذكر ضمنًا: كدلائل النبوة للبيهقي، وقد ختم عليَّ بالروضة النبوية لأن أكثر ما بأيدي الوعاظ منه كذب واختلاف، بل لم يزالوا يولودون فيه ما هو أقبح وأسمج مما لا تحل روايته ولا سماعه، بل يجب على من علم بطلانه إنكاره الأمر بترك قراءته على أنه لا ضررة إلى سياق ذكر المولد، بل يكتفي بالتلاوة والإطعام والصدقة، وإنشاد شيء من المدائح النبوية والزهدية المحركة للقلوب إلى فعل الخير والعمل للآخرة والله يهدي من يشاء.
الكتاب: الأجوبة المرضية فيما سئل السخاوي عنه من الأحاديث النبوية (3/1120)
السَّخاوي، عبد الرحمن (831 ـ 902 هـ، 1427 ـ 1497 م).

____________________________

ആഖീഖ അറുത്തു എന്നത് ദുര്‍ബ്ബലം ആയ ഹദീസ് ആണ്. ഇമാം ബൈഹഖി (റ) അതിനെ തള്ളിയിരുന്നു.

وأما الحديث الذي ذكره في عَقِّ النبي صلى الله عليه وسلم عن نفسه فرواه البيهقي بإسناده عن عبد الله بن محرر بالحاء المهملة والراء المكررة عن قتادة عن أنس بأن النبي صلى الله عليه وسلم عق عن نفسه بعد النبوة وهذا حديث باطل .
قال البيهقي : هو حديث منكر. وروى البيهقي بإسناده عن عبد الرزاق ، قال: إنما تركوا عبد الله بن محرر بسبب هذا الحديث. قال البيهقي : وقد روي هذا الحديث من وجه آخر عن قتادة ، ومن وجه آخر عن أنس ليس بشيء فهو حديث باطل وعبد الله بن محرر ضعيف متفق على ضعفه، قال الحافظ: هو متروك
الكتاب: المجموع شرح المهذب(8/431)
النووي، أبو زكريا (631 - 676هـ، 1234- 1278م).

____________________________

( الفصل التاسع عشر: حكم من لم يعق عنه أبواه هل يعق عن نفسه إذا بلغ، قال الخلال : باب ما يستحب لمن لم يعق عنه صغيرًا أن يعق عن نفسه كبيرًا، ثم ذكر من مسائل إسماعيل بن سعيد الشالنجي قال: سألت أحمد عن الرجل يخبره والده أنه لم يعق عنه، هل يعق عن نفسه؟ قال: ذلك على الأب.
ومن مسائل الميموني قال: قلت لأبي عبد الله : إن لم يعق عنه هل يعق عنه كبيرًا؟ فذكر شيئًا يروى عن الكبير ضعّفه، ورأيته يستحسن إن لم يعق عنه صغيرًا أن يعق عنه كبيرًا. وقال: إن فعله إنسان لم أكرهه، قال: وأخبرني عبد الملك في موضع آخر أنه قال لأبي عبد الله : فيعق عنه كبيرًا، قال: لم أسمع في الكبير شيئًا، قلت: أبوه معسر ثم أيسر فأراد ألا يدع ابنه حتى يعق عنه، قال: لا أدري ولم أسمع في الكبير شيئًا، ثم قال لي: ومن فعله فحسن
الكتاب: تحفة المودود بأحكام المولود(1/88)
ابن قيم الجوزية (691 -751هـ، 1292- 1350م).

____________________________

الَ ابْنُ الْمَاجِشُونِ: سَمِعْتُ مَالِكًا يَقُولُ : « مَنِ ابْتَدَعَ فِي الاسْلَامِ بِدْعَةً يَرَاهَا حَسَنَةً، زَعَمَ أَنَّ مُحَمَّداً -ﷺ- خَانَ الرِّسَالَةَ، لِأَنَّ اللَّهَ يَقُولُ : {الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ} [المائدة: 3] فَمَا لَمْ يَكُنْ يَوْمَئِذٍ دِيناً، فَلَا يَكُونُ اليَوْمَ دِيناً »
ഇമാം മാലിക്ക്‌(റ) പറഞ്ഞു: “ഇസ്ലാമിൽ ഒരു ബിദ്‌അത്ത്‌ നിർമ്മിക്കുകയും അത്‌ നല്ലതാണെന്ന്‌ അഭിപ്രായപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നവൻ നബി(സ്വ) അവിടുത്തെ രിസാലത്തിൽ (പ്രവാചകത്വത്തിൽ) വഞ്ചന കാണിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നാണ്‌ ജൽപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്‌. കാരണം അല്ലാഹു പറഞ്ഞിരിക്കുന്നു: “ഇന്നേ ദിവസം നിങ്ങളുടെ മതം ഞാൻ നിങ്ങൾക്ക്‌ പൂർണമാക്കി നൽകിയിരിക്കുന്നു.” (5:3) അന്നേ ദിവസം മതമല്ലാത്തത്‌ ഇന്നും മതമല്ല.”( ഇബ്നു ഹസം അൽ-ഇഹ്കാം ഫീ ഉസ്വൂലിൽ അഹ്കാമിൽ:6/85.

മുന്‍കാല മുജാഹിദുകള്‍ നബിദിനം കൊണ്ടാടാം എന്ന് പറഞ്ഞോ????

 
മങ്കൂസില്‍ ഉള്ള ആദം നബിയുടെ തവസ്സുല്‍, നൂഹ് നബിയുടെ ഇസ്തിഗാസ, ആമിനാ ബീവി മലക്കുകളെ കണ്ടത്, അമ്പിയാക്കന്മാര്‍ കടന്നുചെന്നത്, പേരിടുവാന്‍ കല്‍പിച്ചത്, കുന്‍തു നൂറന്‍ എന്ന ഹദീസ് ഇതെല്ലാം ളഈഫാകുന്നു. ചിലത് മൗളൂആകുന്നു. കഅ്ബുല്‍ അഹ്ബാറിന്റെ ഹദീസ് മൗളൂആകുന്നു. വറുവിയ അന്ന ആമിന റഅത്ത് എന്ന രിവായത്തും മൗളൂആകുന്നു. ഫാരിസിലെ തീക്കട്ട വിവരം മൗളൂആകുന്നു. യഹ്‌യബ്‌നു ഉര്‍വത്തിന്റെ പ്രസ്താവന ളഈഫാകുന്നു. ഉസ്മാനുബ്‌നു ഹുവൈറിന്റെയും അങ്ങിനെ തന്നെ. ഇബ്‌നു ഇസ്ഹാഖിന്റെ പ്രസ്താവനയും ളഈഫാകുന്നു. എന്നാല്‍ അത് നബി(സ്വ)തങ്ങളുടെ ഖിതാനിന്നായി വിളിച്ചുകൂട്ടിയ സദസ്സായിരുന്നു എന്നത് അല്‍പം നന്ന്. ആവിധത്തില്‍ ഹാകിം വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. വലമ്മാ കാന വക്വ്തുള്ളുഹൂര്‍ എന്നത് മൗളൂആകുന്നു. അലിയ്യിബ്‌നു സൈദിന്റെ കഥ ശരിയോ തെറ്റൊ എന്ന് നമുക്ക് തീരുമാനിക്കാവുന്നതല്ല. അദ്ദേഹം സംഭവം ആരോട് പറഞ്ഞു എന്ന് നോക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഇനി, മങ്കൂസിന്റെ ഗ്രന്ഥകര്‍ത്താവ് ആരാണ്, അദ്ദേഹം എവിടെനിന്നാണ് എടുത്തത് എന്നും അറിയണം. ഇപ്പോള്‍ നിങ്ങള്‍ക്കറിയാം മങ്കൂസ് ഓതുന്നത് കള്ളങ്ങള്‍ ഉരുവിടലാണ് എന്ന്. അത് ആലിമുകള്‍ ചെയ്യുന്നത് മഹാപാപമാണ് എന്ന്. അവരറിയാതെ ചെയ്തുപോയതാണെങ്കില്‍, ഞങ്ങള്‍ ആ വിഷയത്തില്‍ ആലിമല്ലായിരുന്നു എന്ന് അവര്‍ ജനങ്ങളെ തെര്യപ്പെടുത്തണം. എനി നമുക്ക് മേല്‍ പ്രസ്താവിച്ച വിഷയങ്ങളെ സംബന്ധിച്ച് തന്നെ ഒന്നുകൂടി കൂലങ്കശമായി പരിശോധിക്കാം. അവ ബുഖാരിയിലോ മുസ്‌ലിമിലോ ഉണ്ടോ? ഇല്ല. മറ്റു സ്വിഹാഹുകളിലുണ്ടോ? അതിലുമില്ല. ചില ഭാഗങ്ങള്‍ ഉണ്ടെങ്കില്‍ തന്നെ അത് ളഈഫുമാകുന്നു. അവകളില്‍ സ്വഹീഹാണെന്ന് പറഞ്ഞ യാതൊരു ഹദീസും സ്വിഹാഹില്‍ എനിക്ക് കാണുവാന്‍ സാധിച്ചിട്ടില്ല. അവകളില്‍ കാണിച്ച ളഈഫായ അഥവാ മൗളൂആയ രിവായത്തുകളില്‍ മിക്കതും ദലാഇലുന്നുബൂവത്തി ലിഅബീനഈമില്‍ ഇസ്ഫഹാനി, ഖസാഇസുന്നുബുവ്വത്തില്‍ കുബ്‌റാ (സുയൂത്വി) കിതാബുബ്‌നുല്‍ അസാകിര്‍, കന്‍സുല്‍ഉമ്മാല്‍ മുതലായ കിതാബുകളിലുള്ളതാണ്. ആ കിതാബുകളില്‍ വളരെ കള്ള രിവായത്തുകളും ളഈഫുകളും സ്ഥലംപിടിച്ചിട്ടുണ്ട്.” (അല്‍മുര്‍ശിദ്. 1357 റബീഉല്‍അവ്വല്‍. 1938 മെയ്. പുസ്തകം: 4 ലക്കം: 1. പേജ്: 26, 27)

 

 

നബിജന്മദിനാഘോഷത്തിന് ഇസ്ലാമില്‍ ഒരു തെളിവുമില്ലെന്ന് കണ്ട മുസ്‌ല്യാക്കന്മാര്‍, അവസാനമായി പൊട്ടിക്കുന്ന നുണബോംബാണ് “മുന്‍കാല മുജാഹിദ് പണ്ഡിതന്മാരും ഇന്നത്തെപ്പോലെ നബിദിനം ആഘോഷിച്ചിരുന്നു; അതവരുടെ പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളില്‍ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്”.എന്നത്.....

എന്നാല്‍ എന്താണ് വസ്തുത ? നമുക്ക് നോക്കാം

ഈ ലേഖനത്തിന്റെ പേരുതന്നെ ‘താരീഖുല്‍ മൗലിദി വ ഹുക്മുഹു’ (മൗലിദാഘോഷത്തിന്റെ ചരിത്രവും വിധിയും) എന്നാണ്. ഈ ആഘോഷം നബി()യോ സ്വഹാബത്തോ മറ്റു സലഫുസ്സ്വാലിഹുകളോ നടത്തിയിട്ടില്ലെന്നും അത് ബിദ്അത്താണെന്നും സ്ഥാപിക്കുകയാണ് ആ ലേഖനത്തിന്റെ ഉദ്ദേശ്യവും.

(അല്‍ഇര്‍ശാദ്. 1343 റബീഉല്‍അവ്വല്‍. പുസ്തകം: 1 ലക്കം: 5. പേജ്: 149)

ഇതിന്റെ മലയാളം : ”ഇബ്‌നുല്‍ഹാജില്‍ മാലികീ(റ) അവരുടെ ‘മദ്ഖല്‍’ എന്ന കിതാബില്‍ ഇങ്ങിനെ പറയുന്നു: ഹറാമോ മക്‌റൂ ഹോ ഖിലാഫുല്‍ ഔലയോ ആയ യാതൊരു സംഗീതവും വിനോ ദവും മറ്റും ഒന്നും കൂടാതെതന്നെ മൗലിദ് കഴിക്കുന്നതായാലും മൗലിദ് എന്ന നിയ്യത്തുകൊണ്ടുതന്നെ അത് ബിദ്അത്താകുന്നു എന്തുകൊണ്ടെന്നാല്‍ അത് ദീനില്‍ ഏറ്റലാണ്. പൂര്‍വ്വികന്മാരായ സലഫീങ്ങളുടെ അമലില്‍ പെട്ടതല്ല. സലഫീങ്ങളോട് തുടരുന്നതാ കുന്നു ഏറ്റവും നല്ലത്. എന്നുമാത്രമല്ല, അവരുടെ നടപടിക്ക് വിരോധമായി ഒരുനിയ്യത്ത്കൂടി ഏറ്റാതിരിക്കല്‍ ഏറ്റവും നിര്‍ബന്ധമായിട്ടുള്ളതാണ്. കാരണം, റസൂലുല്ലാഹി(സ)തങ്ങളുടെ സുന്നത്തിനോട് തുടരുന്നതിലും നബിയേയും നബിയുടെ സുന്നത്തി നേയും തഅ്‌ളീം ചെയ്യുന്നതിലും ജനങ്ങളില്‍ നിന്ന് ഏറ്റവുമധികം ശ്രദ്ധയും ഉല്‍സാഹവുമുള്ളവര്‍ അവര്‍ (സലഫീങ്ങള്‍) തന്നെയാ യിരുന്നു. അവരില്‍നിന്ന് ഒരാളെങ്കിലും മൗലിദ് എന്ന നിയ്യത്തോ ടുകൂടി ഇങ്ങനെ ഒരു അമല്‍ ചെയ്തതായി നഖ്ല്‍(റിപ്പോര്‍ട്ട്) ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ല. നാം അവരുടെ പിന്‍ഗാമികളാണ്. അപ്പോള്‍ അവര്‍ക്ക് വിശാലമായിട്ടുള്ളത് നമുക്കും വിശാലമാകും.”

(അല്‍ഇര്‍ശാദ്. 1343 റബീഉല്‍അവ്വല്‍. പുസ്തകം: 1 ലക്കം: 5. പേജ്: 149)
_______________________

ബിദ്അത്തിനു ഉദാഹരണം ഇമാം ശ്വാതിബി  (റ):

يَعْنِي أَنَّهَا تُشَابِهُ الطَّرِيقَةَ الشَّرْعِيَّةَ مِنْ غَيْرِ أَنْ تَكُونَ فِي الحقيقة كذلك، بل هي مضادّة لها، (وبيان مشابها) (5) مِنْ أَوْجُهٍ مُتَعَدِّدَةٍ:
مِنْهَا: وَضَعُ الْحُدُودِ كَالنَّاذِرِ لِلصِّيَامِ قَائِمًا لَا يَقْعُدُ، ضَاحِيًا لَا يَسْتَظِلُّ،
والاختصاء (1) في الانقطاع للعبادة، والاقتصار من المأكل أو الملبس (2) عَلَى صِنْفٍ دُونَ صِنْفٍ (3) مِنْ غَيْرِ عِلَّةٍ.
وَمِنْهَا: الْتِزَامُ الْكَيْفِيَّاتِ وَالْهَيْئَاتِ الْمُعَيَّنَةِ، كَالذِّكْرِ بِهَيْئَةِ الِاجْتِمَاعِ عَلَى صَوْتٍ وَاحِدٍ، وَاتِّخَاذُ يَوْمِ وِلَادَةِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عِيدًا، وَمَا أَشْبَهَ ذَلِكَ.
الكتاب: الاعْتِصَام (1/51)
الشاطبي (000 - 790 هـ = 000 - 1388 م)

അതുപോലെ ഇബ്ന്‍ തൈമിയ്യ (റ) പേരില്‍ സ്മസ്തക്കാര്‍ പ്രചരിപ്പിക്കുന്ന ഒരു കള്ളം ആണ്... അദ്ദേഹം നബിദിനം പുണ്ണ്യമാണ് എന്ന് പറഞ്ഞു എന്ന്...

നന്മ ഉദ്ദേശിച്ച് ഹറാമ് ചെയ്‌താല്‍ പ്രതിഫലം കിട്ടുമെന്ന്‍ ഇബ്നു തൈമിയ്യ പറഞ്ഞിട്ടില്ല, മറിച്ച് നബി (സ്വ) യെ ഇഷ്ടപ്പെടുന്നതിന് (ബഹുമാനിക്കുന്നതിന്) പ്രതിഫലം കിട്ടും പക്ഷെ, നബിയെ ഇഷ്ടപ്പെടുക എന്നനിലക്ക് ചെയ്തുകൂട്ടുന്ന ബിദ്അത്തുകള്‍ക്ക് പ്രതിഫലമില്ല എന്നാണ് ഇബ്നു തൈമിയ്യ പറഞ്ഞിട്ടുള്ളത്. അത് നിങ്ങളും അംഗീകരിക്കുന്നതല്ലേ.! 

ഇബ്നു തൈമിയ്യയുടെ ആ ഉദ്ധരണി കാണുക:-

وكذلك ما يحدثه بعض الناس، إما مضاهاةً للنصارى في ميلاد عيسى عليه السلام، وإما محبةً للنبي صلى الله عليه وسلم، وتعظيمًا، والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد، لا على البدع- من اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيدًا،

ചിലയാളുകള്‍ നസ്രാണികള്‍ ഈസാനബിയുടെ ജന്മദിനത്തില്‍ ചെയ്യുന്നതിന് തുല്യമായോ അതല്ലെങ്കില്‍ നബി (സ്വ) യോടുള്ള സ്നേഹബഹുമാനം നിമിത്തമോ ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുള്ള പുതിയ പുതിയ ആചാരവും അതുപോലെതന്നെയാണ്. അവരുടെ ബഹുമാനങ്ങള്‍ക്കും ഗവേഷണത്തിനും ഒരുപക്ഷെ അള്ളാഹു പ്രതിഫലം നല്‍കിയേക്കാം. അവരുണ്ടാക്കിയ (നബിദിനാഘോഷമെന്ന) ഈ ബിദ്അത്തിന് പ്രതിഫലം കിട്ടുകയില്ല.

 (اقتضاء الصراط المستقيم)

______________________

നബി (സ) റഹ്മത്ത് എന്ന് ഖുറാനില്‍ ഉണ്ട് അതുകൊണ്ട് സന്തോഷിക്കുക എന്നാണ് ബിദയീകളുടെ വാദം, എങ്കില്‍   ഇമാം സുയൂത്തി അദ്ദേഹത്തിന്റെ തഫ്സീറില്‍ അലി (റ)  റഹ്മത്ത് ആണ് എന്ന് പറഞ്ഞതായി കാണാം.

وَأخرج الْخَطِيب وَابْن عَسَاكِر عَن ابْن عَبَّاس رَضِي الله عَنْهُمَا {قل بِفضل الله} قَالَ: النَّبِي صلى الله عَلَيْهِ وَسلم {وبرحمته} قَالَ: عَليّ بن أبي طَالب رَضِي الله عَنهُ
الكتاب: الدر المنثور  (4/368)
السُّيوطي، جلال الدين (849 - 911 هـ، 1445 - 1505 م).

____________________________

ഇമാം താജുദ്ദീന്‍ അല്‍ ഫാകിഹാനി (റ) (വഫാത്ത്: ഹിജ്റ 734):

الإمام الفكهاني ـ رحمه الله ـ قال :"لا أعلم لهذا المولد أصلاً في كتاب ولا سنة، ولا ينقل عمله عن أحد من علماء الأمة، الذين هم القدوة في الدين، المتمسكون بآثار المتقدمين، بل هو بِدعة أحدثها البطالون، وشهوة نفسٍ اعتنى بها الأكّالون،"

 ഇമാം ഫാകിഹാനി (റ) പറയുന്നു: "അല്ലാഹുവിന്‍റെ കിതാബിലോ റസൂല്‍ (സ) യുടെ സുന്നത്തിലോ ഈ മൗലിദാഘോഷത്തിന് യാതൊരു അടിസ്ഥാനവും ഞാന്‍ കണ്ടിട്ടില്ല. നമുക്ക് മാതൃകയും, മുന്‍ഗാമികളുടെ പാത പിന്തുടരുന്നവരുമായ ഈ ഉമ്മത്തിന്‍റെ ഉലമാക്കള്‍ ആരെങ്കിലും അത് ആഘോഷിച്ചിരുന്നതായി സ്ഥിരപ്പെട്ട് വന്നിട്ടുമില്ല. തീര്‍ത്തും ബാത്വിലിന്‍റെ ആളുകളും, തന്നിഷ്ടമനുസരിച്ച് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നവരുമായ ചിലരുണ്ടാക്കിയ  ഒരു ബിദ്അത്താണത്. അത് ഏറ്റെടുത്തതാകട്ടെ തീറ്റക്കൊതിയന്മാരായ ചില ആളുകളും" -

 [ السنن والمبتدعات : പേജ് : 149 ]. 

ഇമാം ഇബ്നുല്‍ ഹാജ് (റ) (വഫാത്ത് ഹിജ്റ: 737)  :

[فَصْلٌ فِي مَوْلِدِ النَّبِيّ والبدع المحدثة فِيهِ]
فَصْلٌ فِي الْمَوْلِدِ

وَمِنْ جُمْلَةِ مَا أَحْدَثُوهُ مِنْ الْبِدَعِ مَعَ اعْتِقَادِهِمْ أَنَّ ذَلِكَ مِنْ أَكْبَرِ الْعِبَادَاتِ وَإِظْهَارِ الشَّعَائِرِ مَا يَفْعَلُونَهُ فِي شَهْرِ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ مِنْ مَوْلِدٍ وَقَدْ احْتَوَى عَلَى بِدَعٍ وَمُحَرَّمَاتٍ جُمْلَةٍ.

الكتاب: المدخل
ابن الحاج ( 000 - 737 هـ = 000 - 1336 م) 

  ഇമാം ഇബ്നുല്‍ ഹാജ് (റ) പറയുന്നു: " മൗലിദ് എന്നത് : അവര്‍ പുതുതായുണ്ടാക്കിയ ബിദ്അത്തുകളില്‍ ഒന്നാണ്. റബീഉല്‍ അവ്വല്‍ മാസത്തില്‍ അവരാഘോഷിക്കുന്ന മൗലിദ് ഏറ്റവും വലിയ ഇബാദത്താണെന്നും ഇസ്‌ലാമിന്‍റെ ഏറ്റവും വലിയ ശിആറാണെന്നും അവര്‍ കരുതുന്നുവെങ്കിലും അത് മൊത്തത്തില്‍ ബിദ്അത്തുകളും ഹറാമുകളും അടങ്ങുന്ന പ്രവര്‍ത്തനമാണ്"

ഇമാം ശാത്വിബി അല്‍ മാലിക്കി (റ) (വഫാത്ത് ഹിജ്റ 790) :

قال الإمام الشاطبي : فمعلوم أن إقامة المولد على الوصف المعهود بين الناس بدعة محدثة وكل بدعة ضلالة, فالإنفاق على إقامة 

البدعة لا يجوز والوصية به غير نافذة بل يجب على القاضي فسخه

  ഇമാം ശാത്വിബി (റ) പറയുന്നു: "ഇന്ന്‍ ആളുകള്‍ ആചരിക്കുന്നത് പോലെയുള്ള മൗലിദ് ആഘോഷം അത് പുത്തനാചാരമായ ബിദ്അത്താണ്. എല്ലാ ബിദ്അത്തുകളും വഴികേടാകുന്നു. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഒരു ബിദ്അത്ത് നടപ്പിലാക്കാന്‍ വേണ്ടി ധനം നല്‍കി സഹായിക്കാന്‍ പാടില്ല. ഇനി അപ്രകാരം ഒരാള്‍ തന്‍റെ മരണാനന്തരമുള്ള വസ്വിയത്തില്‍ എഴുതി വച്ചാല്‍ പോലും ആ വസ്വിയത്ത് നടപ്പാക്കപ്പെടുകയില്ല. മറിച്ച് അത്തരം വസ്വിയാത്തുകള്‍ ഖാളി അസാധുവാക്കണം".  - [ ഫതാവശാത്വിബി : 203, 204].

അല്‍ ഇമാം അല്‍ ഹാഫിള് അബൂ സുര്‍അ അല്‍ ഇറാഖി (റ) (വഫാത്ത് : ഹിജ്റ 836) :

(لا نعلم ذلك -أي عمل المولد- ولو بإطعام الطعام عن السلف)

 "അപ്രകാരം ചെയ്യല്‍ - അഥവാ മൗലിദ് ആഘോഷിക്കല്‍ - ഏറ്റവും ചുരുങ്ങിയ പക്ഷം ഭക്ഷണം വിതരണം ചെയ്തെങ്കിലും ആച്ചരിക്കല്‍ മുന്‍ഗാമികള്‍ ആരെങ്കിലും ചെയ്തതായി നമുക്കറിയില്ല" - 

[തശ്നീഫുല്‍ അദാ'ന്‍ : പേജ് : 136].

ഇനി ഈ വിഷയത്തില്‍ സംസ്തക്കാരുടെ വൈരുധ്യവും കാണുക..

1. “ഞങ്ങള്‍ ബുഖാരി ഓതുന്ന കാലം. ഒരു ഹദീസിന് ഇമാം ഖസ്തല്ലാനി നല്‍കിയിരുന്ന വിശദീകരണത്തിന് എതിരായി ശൈഖുനാ ശംസുല്‍ ഉലമ വിശദീകരിച്ചു സമര്‍ത്ഥിച്ചു. അപ്പോള്‍ മറ്റു വിദ്യാര്‍ത്ഥികളെല്ലാം കൂടി അതിനെ എതിര്‍ത്തിട്ട് ഖസ്തല്ലാനിയില്‍ ഇങ്ങനെയുണ്ടല്ലോ എന്നു ചൂണ്ടിക്കാട്ടുകയുണ്ടായി. ശൈഖുനാ പറഞ്ഞുവത്രെ, ‘ഞാന്‍ ഖസ്തല്ലാനിയുടെ മുഖല്ലിദാണോ? അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത് അപ്പടി സ്വീകരിക്കാന്‍?’ എന്നിട്ട് ശൈഖുനാ പ്രസ്തുത ഹദീസിന്റെ ഒരു വിശദീകരണം പറഞ്ഞു കൊടുത്തു. അപ്പോഴാണ് കൂടുതല്‍ ഹഖും ശരിയും ഖസ്തല്ലാനി പറഞ്ഞതിനേക്കാള്‍ ശൈഖുന പറഞ്ഞതാണ് എന്ന് ബോധ്യമായത്.” (സുന്നീ അഫ്കാര്‍ വാരിക. 1996. ഡിസംബര്‍. 4)
2. തിരു ജന്മം നടന്ന ആ ഒരൊറ്റ നിർണിത രാത്രിയെ പറ്റിയാണ് ലൈലത്തുൽ ഖടരിനെക്കാൾ ശ്രേഷ്ട്ടമാണ് എന്ന് പറയുന്നതെങ്കിൽ ഈ വാദം അര്ത ശൂന്യമാണ് തിരു ജന്മത്തിന്റെ രാത്രി അന്നേ തീറ്ന്നു കഴിഞ്ഞതും ലൈലത്തുൽ ഖാദർ അന്ത്യ നാൾ വരെ വർഷാന്തം മടങ്ങി വന്നു കൊണ്ട് നിലനില്ക്കുന്നത്മാന് എന്നിരിക്കെ തീര്ന്നു കഴിഞ്ഞ രാത്രിയെ പറ്റി കാലാ കാലങ്ങളിലുള്ള ലൈലത്തുൽ ഖടരിനെക്കാൾ പുണ്യമാണ് എന്ന് അഭിപ്രായ പ്പെടുന്നത് നിരര്തകമാണ്.ആ രാത്രി ഉൽകൃഷ്ട്ടമാനന്നതിനു അല്ലാഹുവിൽ നിന്നോ രസൂലിലിൽ നിന്നോ വ്യക്തമായ രേഖയില്ല.എന്നിരിക്കെ അപ്രകാരം രേഖയുള്ള ലൈലത്തുൽ ഖടരിനെക്കാൾ പുണ്യമു ണ്ട് ജന്മദിന രാത്രിക്ക് എന്ന് പറഞ്ഞു കൂടാ.(നുശ്രത്തുൽ അനം മാസിക 1996 ജനുവരി പേജ് 19)
3. “നബിദിനം മുസ്ലിംകള്‍ക്ക് ആഘോഷമാണ്. പെരുന്നാളിനേക്കാള്‍ വലിയ ആഘോഷം.” (1987. നവമ്പര്‍.)
4. “ചെറിയ പെരുന്നാളിനേക്കാളും ബലി പെരുന്നാളിനേക്കാളും പൊലിമയേറിയത് നബിദിനാഘോഷങ്ങളാണെന്ന് ദ്വീപുകളിലെ അന്തരീക്ഷം സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു.” (ദി ഐലന്റ്. 2009. ഏപ്രില്‍.)
5. “രണ്ട് സുപ്രധാന ആഘോഷങ്ങളാണ് മുസ്ലിം ലോകത്തിനുള്ളത്. ഈദുല്‍ ഫിത്വ്ര്‍, ഈദുല്‍ അസ്ഹാ.” (സന്‍മാര്‍ഗ്ഗ ശബ്ദം മാസിക. 1984. ജൂണ്‍.)
6. “ഈദുല്‍ ഫിത്വ്റും ഈദുല്‍ അള്ഹയുമാണ് ഇസ്ലാമിലെ പ്രധാന ആഘോഷങ്ങള്‍.” (സുന്നിവോയ്സ്. 1987. മെയ്. 22-28)
7. “ലൈലത്തുല്‍ ഖദ്റിനേക്കാള്‍ ശ്രേഷ്ഠം പ്രവാചക ജന്‍മദിനത്തിനാണെന്ന് പണ്ഡിതന്‍മാര്‍ രേഖപ്പെടുത്തുന്നു.” (മീലാദുന്നബി പൈതൃകം-പ്രമാണം. പേജ്. 24.)
8. “ലൈലത്തുല്‍ ഖദ്റിനേക്കാള്‍ പുണ്യമാണെന്ന് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നത് നിരര്‍ത്ഥകമാണ്………………ലൈലത്തുല്‍ ഖദ്റിനേക്കാള്‍ മൌലിദ് രാത്രിക്ക് പുണ്യമുണ്ടെന്ന് നമുക്ക് സ്വയം മെനഞ്ഞുണ്ടാക്കി പറഞ്ഞു കൂട.” (നുസ്രത്തുല്‍ അനാം മാസിക. 1996. ജനുവരി.)
9. “ലൈലത്തുല്‍ ഖദ്റിനേക്കാള്‍ പുണ്യം നബിദിനത്തിനാണെന്ന് പറയുന്നത് ശരിയല്ല.” (ബുല്‍ബുല്‍ മാസിക. 2007. ഡിസംബര്‍.)
10. കാന്തപുരം മുസ്ല്യാര്‍ എഴുതുന്നു: “ഖുര്‍ആനിനും സുന്നത്തിനും മാത്രമേ ഒരിക്കലും തെറ്റ് പറ്റാതിരിക്കുകയുള്ളൂ എന്നതാണ് സത്യപ്രസ്ഥാനക്കാരുടെ വീക്ഷണം. അതുകൊണ്ട് പാപസുരക്ഷിതരായ റസൂല്‍(സ) ഒഴികെയുള്ള മറ്റു ഇമാമുകളുടെ അഭിപ്രായങ്ങളില്‍ സ്വീകരിക്കുന്നതും ഒഴിവാക്കേണ്ടതും ഉണ്ടായേക്കാം. ഖുര്‍ആനിനോടും സുന്നത്തിനോടും യോജിക്കുന്നത് അനുഗമിക്കാനും അനുസരിക്കാനും അനുയോജ്യമായതും ബന്ധപ്പെട്ടതുമാണ്.” (സിറാജ്. 1. 1. 1990.)

 ______________________

പലരും ഇബ്ന് തൈമിയ പ്രവാചകന്‍റെ മൗലിദാഘോഷത്തിനെ സപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്തിരുന്നതായി അദ്ദേഹത്തന്‍റെ കിതാബില്‍ നിന്ന് ചിലവാചകങ്ങള്‍ തിരഞ്ഞെടുത്ത് ഉദ്ധരിച്ച് സ്ഥാപിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നു. 

 

യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ എന്താണ് ഇബ്ന് തൈമിയ പ്രവാചകന്‍റെ മൗലിദ് ആഘോഷത്തിനെക്കുറിച്ച് പറഞ്ഞത് എന്ന് ഒന്ന് നോക്കാം..

 

അദ്ദേഹത്തന്‍റെ കിതാബിന്‍റെ പേര്..

ഇക്‍തിദാ അല്‍ സിറാതല്‍ മുസ്തകീം ലി മുഖല്ലഫാത് അസ്ഹാബില്‍ ജഹീം എന്നാണ്. 

 

ഈ പേരിന്‍റെ അര്‍ത്ഥം തന്നെ ഇബ്ന് തൈമിയ ഇങ്ങനെയൊരു ബുക്ക് എഴുതുന്നതിന്‍റെ ലക്ഷ്യമെന്താണെന്ന് പിടികിട്ടും.. 

എന്താണ് ഈ പേരിന്‍റെ അര്‍ത്ഥം.. നരകക്കൂട്ടാളികളില്‍ വേറിട്ട് ശരിയായ പാത പിന്തുടര്‍ന്ന്.. എന്നാണ് ഈ കിതാബിന്‍റെ പേരിന്‍റെ പരിഭാഷ.. എന്നുവെച്ചാല്‍ അവിശ്വാസികളുടെ പാതപിന്തുടരുന്നതില്‍ നിന്നും വിശ്വാസികളെ പിന്തിരിപ്പിക്കുകയെന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെയാണ് ഇബ്ന് തൈമിയ ഈ കിതാബ് എഴുതുന്നത്.. 

 

ഇനി ഇബ്നുതൈമിയ മൗലിദ് ആഘോഷത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചിരുന്നു എന്ന് സ്ഥാപിക്കാന്‍വേണ്ടി തിരഞ്ഞെടുത്ത് ഉദ്ധരിച്ചിരുന്ന വാക്കുള്‍ ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന ചാപ്റ്ററിന്‍റെ ആദ്യഭാഗത്ത് നിന്നുള്ള ഒരു ഉദ്ധരണിയാണ് ഇത്..

إذ الأعياد شريعة من الشرائع ، فيجب فيها الاتباع ، لا الابتداع

''ആഘോഷങ്ങള്‍ എന്നാല്‍ ഷരീഅത്തില്‍ നിന്നും ഉരുത്തിരിഞ്ഞ് വന്നിട്ടുള്ള മതപരമായ പ്രവര്‍ത്തികളാണ്.. അതുകൊണ്ടുതന്നെ..ഇത്തരം പ്രവര്‍ത്തികള്‍ പിന്തുടരണമെങ്കില്‍ നമുക്ക് ഒരു മുന്‍ മാതൃകയുണ്ടാവേണ്ടതുണ്ട്..അല്ലാതെ പുതുതായൊന്നു ഉണ്ടാക്കുകയല്ല..''

 

ഇനി പലപ്പോഴും മുറിച്ച് ഉദ്ധരിക്കാറുള്ള വാചകം എന്താണെന്ന് നോക്കാം.. അത് മുഴുവനായി എന്താണ് എന്നും പറയുന്നത് നോക്കാം..

وكذلك ما يحدثه بعض الناس ، إما مضاهاة للنصارى في ميلاد عيسى عليه السلام ، وإما محبة للنبي صلى الله عليه وسلم ، وتعظيمًا . والله قد يثيبهم على هذه المحبة والاجتهاد ، لا على البدع– من اتخاذ مولد النبي صلى الله عليه وسلم عيدًا . مع اختلاف الناس في مولده . فإن هذا لم يفعله السلف ، مع قيام المقتضي له وعدم المانع منه لو كان خيرًا . ولو كان هذا خيرًا محضا ، أو راجحًا لكان السلف رضي الله عنهم أحق به منا ، فإنهم كانوا أشد محبة لرسول الله صلى الله عليه وسلم وتعظيمًا له منا ، وهم على الخير أحرص .

 

''അപ്പോള്‍ ഇതുതന്നെയാണ് ഇത്തരത്തില്‍ പുതുതായി മതത്തിലേക്ക് കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തതിന്‍റെയും കാര്യം.. അതൊരുപക്ഷെ ഈസാ(അ) ന്‍റെ ജന്‍മദിനാഘോഷത്തെ അനുകരിച്ചാണെങ്കിലും അതല്ല പ്രവാചകനോടുള്ള സ്നേഹം കൊണ്ട് അദ്ദേഹത്തെ പുകഴ്താന്‍ വേണ്ടിയാണെങ്കിലും..ഒരു പക്ഷെ അല്ലാഹു അവര്‍ക്ക് പ്രവാചകനോടുള്ള സ്നേഹത്തിന്‍റെ പേരിലോ അവര്‍ ചെയ്ത ഇജ്തിഹാദിന്‍റെ പേരിലോ പ്രതിഫലം നല്‍കിയേക്കാം.. പക്ഷേ അത് പ്രവാചകന്‍റെ ജന്‍മദിനം (എന്നാണെന്നതില്‍ വ്യത്യസ്ഥാഭിപ്രായം നിലനില്‍ക്കെ തന്നെ) ഒരു ആഘോഷമാക്കി മതത്തിലേക്ക് കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തതിന്‍റെ പേരിലല്ല..കാരണം തീര്‍ച്ചയായും ആദ്യകാല ഇസ്ലാമിക തലമുറ ഒരിക്കലും ഇത് നിര്‍വ്വഹിച്ചിട്ടില്ല. .. ഇതൊരുപക്ഷെ ഇസ്ലാമികമായി ശരിയായിരുന്നെങ്കിലോ.. അല്ലെങ്കില്‍ അതില്‍ ആന്തരികമായി നന്മയുണ്ടായിരുന്നെങ്കിലോ, ഇസ്ലാമിലെ ആദ്യകാല തലമുറ (അല്ലാഹുവിന്‍റെ പ്രീതിയുണ്ടാവട്ടെ അവരുടെ മേല്‍) അത്തരം ഒരു പ്രവര്‍ത്തി ചെയ്യാന്‍ നമ്മളെക്കാള്‍ അര്‍ഹതപ്പെട്ടവരായിരുന്നു.. കാരണം.. അല്ലാഹുവിന്‍റെ പ്രവാചകനോട് അവര്‍ക്ക് നമ്മളെക്കാള്‍ കൂടുതല്‍ സ്നേഹമുണ്ടായിരുന്നു.. നമ്മളെക്കാള്‍ പ്രവാചകനെ അവര്‍ പുകഴ്തിയിരുന്നു. നമ്മളെക്കാള്‍ കൂടുതല്‍ പ്രവാചകനെക്കുറിച്ച് കാര്യബോധമുള്ളവരായിരുന്നു.. നമ്മളെക്കാള്‍ നന്മചെയ്യുന്നതില്‍ മുന്‍പന്തിയിലായിരുന്നു.''

ശൈഖ് മുഹമ്മദ് ബ്നു അലവി അൽ മാലികി (السَّيِّدُ مُحَمَّد بْنُ عَلَوِي الْمَالِكِيّ) പറയുന്നത് കാണുക:

ഒരു പ്രത്യേക രാത്രിയിൽ നബിദിനമാഘോഷിക്കൽ സുന്നത്താണെന്നു നാം പറയുന്നില്ല, എന്നല്ല അങ്ങനെ ആരെങ്കിലും വിശ്വസിച്ചാല്‍ അവന്‍ ദീനിൽ പുതുതായി കൂട്ടിച്ചേർക്കല്‍ നടത്തി.-(മഫാഹീം).

يَقُولَ السَّيِّدُ مُحَمَّد بْنُ عَلَوِي الْمَالِكِيّ: وَالْحَاصِل إنَّنَا لاَ نَقُولُ بِسُنِّيَّةِ الِاحْتِفَالِ بِالْمَوْلِدِ الْمَذْكُورِ فِي لَيْلَةٍ مَخْصُوصَةٍ، بَلْ مَنْ اعْتَقَدَ ذَلِكَ فَقَدْ ابْتَدَعَ فِي الدِّينِ.- مَفَاهِيمُ يَجِبُ أَنْ تُصَحَّحَ.

ശാഫിഈ മദ്ഹബിലെ മഹാപണ്ഡിതനായ ഇമാം ഇസ്സുബ്നു അബ്ദിസ്സലാം പറയുന്നു:

ശരീഅത്ത് സവിശേഷമായി നിശ്ചയിക്കാത്ത സമയങ്ങളിൽ ഇബാദത്തുകൾക്ക് പ്രത്യേകത കല്പിക്കാൻ പാടുള്ളതല്ല. മറിച്ച് എല്ലാ പുണ്യകർമ്മങ്ങളും സമയബന്ധിതമല്ലാതെ ഏത് സമയത്തും നിർവഹിക്കുകയാണ് വേണ്ടത്. സമയങ്ങളിൽ ചിലതിന് മറ്റു സമയങ്ങളെക്കാൾ മഹത്വമൊമൊന്നും ഇല്ല. ശരീഅത്ത് ശ്രേഷ്ഠത കല്പിക്കുകയും ചില ഇബാദത്തുകൾ പ്രത്യേകമായി നിർദ്ദേശിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുള്ള സമയങ്ങൾ മാത്രമാണ് ഇതിനപവാദം. അങ്ങനെ സംഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിൽ പ്രസ്തുത ശ്രേഷ്ഠത ആ ഇബാദത്തിന് മാത്രമായിരിക്കും. മറ്റു ഇബാദത്തുകൾക്ക് അത് ബാധകമല്ല. അറഫാ ദിനത്തിലെ നോമ്പ്, ആശൂറാ നോമ്പ്, അർദ്ധരാത്രിയിലെ നമസ്കാരം, റമദാനിലെ ഉംറ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.....പറഞ്ഞതിന്‍റെ ചുരുക്കം ഇതാണ്: സമയങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകത കല്പിക്കാനുള്ള അധികാരം മുകല്ലഫിന് (നിയമപാലകനായ ദാസൻ) ഇല്ല. പ്രത്യുത അത് നിയമ ദാതാവിന് മാത്രമുള്ളതാകുന്നു.-(ബിദ്അത്തിനെപ്പറ്റിയുള്ള ഇമാം അബൂ ശാമയുടെ ഗ്രന്ഥത്തിൽ നിന്ന്).

قَال الإما عَزّ بْنُ عَبْدِ السَّلَامِ: وَلَا يَنْبَغِي تَخْصِيصُ الْعِبَادَات بِأَوْقَاتٍ لَم يُخَصِّصْهَا بِهَا الشَّرْعُ، بَلْ يَكُونُ جَمِيعُ أَفْعَالِ الْبِرِّ مُرْسَلَةً فِي جَمِيعِ الْأَزْمَانِ لَيْس لِبَعْضِهَا عَلَى بَعْضٍ فَضْلٌ، إلَّا مَا فَضَّلَهُ الشَّرْعُ وَخَصَّهُ بِنَوْعٍ مِنَ الْعِبَادَةِ، فَإِنْ كَانَ ذَلِكَ اخْتُصَّ بِتِلْك الْفَضِيلَة تِلْكَ الْعِبَادَةِ دُونَ غَيْرِهَا، كَصَوْمِ يَوْمِ عَرَفَةَ وَعَاشُورَاءَ، وَالصَّلَاةِ فِي جَوْفِ اللَّيْلِ، وَالْعُمْرَةُ فِي رَمَضَانَ، وَمِنَ الْأَزْمَانِ مَا جَعَلَهُ الشَّرْعُ مُفَضَّلًا فِيهِ جَمِيعُ أَعْمَالِ الْبِرِّ، كَعَشْر ذِي الْحِجَّةِ، وَلَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، أَيْ الْعَمَلُ فِيهَا أَفْضَلُ مِنَ الْعَمَلِ فِي أَلْفٍ شَهْرٍ لَيْسَ فِيهَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ. فَمِثْلُ ذَلِكَ يَكُونُ أَيَّ عَمَلٍ مِنْ أَعْمَالِ الْبِرِّ حَصَلَ فِيهَا كَانَ لَهُ الْفَضْلُ عَلَى نَظِيرِهِ فِي زَمَنِ آخَرَ. فَالْحَاصِلُ أَنَّ الْمكَلَّفَ لَيْسَ لَهُ مَنْصِبُ التَّخْصِيصِ بَلْ ذَلِكَ إِلَى الشَّارِعِ.- الْبَاعِثُ عَلَى إنْكَارِ الْبِدَعِ لِلْإِمَام أَبُو شَامَةَ.